پذیرش دانشجوی پزشکی از مقطع کارشناسی، چرا؟

مقدمه: در ایران پیشنهاد پذیرش دانشجوی پزشکی از مقطع کارشناسی به دفعات مطرح شده است. در سال 1356، سه دوره پذیرش از مقطع کارشناسی وجود داشت. پس از انقلاب در دی ماه 1382 شورای عالی برنامه ریزی مقرر داشت که این نوع پذیرش به صورت آزمایشی انجام شود تا آثار آن مورد بررسی قرار گیرد. از آن جا که این موضوع همچنان مطرح است، مطالعه جامعی در این راستا انجام گرفت تا مشخص گردد انگیزه اصلی تغییر مقطع پذیرش در ایران چه می تواند باشد. روش کـار: این مطالعه از دو قسمت بررسی تجربیات دانشگاه هایی که به این شکل دانشجو می پذیرند و نیز مطالعه کیفی تشکیل شده است. در بخش اول، گزارش های دانشکده های پزشکی که از مقطع کارشناسی دانشجو می پذیرند، مورد بررسی قرار گرفتند. بخش کیفی مطالعه که با شناسایی کلیه ذی نفعان شروع شد، شامل 5 بحث متمرکز گروهی و 7 مصاحبه عمیق فردی است. پنج بحث گروهی متمرکز با دانشجویان پزشکی سال اول و ششم، دانشجویان سال چهارم رشته های علوم، اساتیدی که در مراکز توسعه آموزش خدمت می کنند یا در زمینه آموزش فعالیت های زیادی انجام داده اند و استادان دوره علوم پایه پزشکی انجام شد. هفت مصاحبه عمیق فردی با جمعی از اعضای شورای عالی برنامه ریزی که دو نفر از آنان با این روش در سال 1356 تحصیل نموده بودند انجام گرفت تا تجزیه و تحلیل ذی نفعان در این راستا صورت پذیرد و بستر موجود برای این تغییر مشخص گردد. یافته ها: دانشجویان پزشکی همگی عقیده داشتند که انتخاب رشته پزشکی در حال حاضر آگاهانه و از روی علاقه واقعی به این رشته نمی باشد، تقریباً همه موافق بودند که با تغییر روش، امکان انتخاب افراد با بلوغ شخصیتی بیشتر فراهم می شود. دانشجویان رشته های علوم در کل با انجام این طرح موافق بودند. در مورد تقویت علوم پایه نظر اغلب افراد این بود که برای رسیدن به این هدف باید به رشته های علوم بهای بیشتری داده شود و بودجه بیشتری برای تحقیقات در این زمینه ها درنظر گرفته شود. در کل تمام اساتید شرکت کننده در بحث گروهی با این طرح موافق بودند و آن را گامی مؤثر برای انتخاب آگاهانه رشته پزشکی و ارتقای وضعیت علوم پایه در کشور می دانستند؛ هیچ یک از این اساتید نتیجه کنکور سراسری را ملاک گزینش صحیح دانشجو نمی دانستند. اکثر افرادی که مورد مصاحبه قرار گرفتند (همه به استثنای یک نفر) به تأثیر مثبت این طرح بر تقویت علوم پایه در دوران پزشکی اشاره نمودند. تمام مصاحبه شوندگان تغییر اساسی در محتوای آموزشی را همراه با تغییر شیوه گزینش دانشجو ضروری می دانستند و می خواستند که این برنامه از پیش تعیین شده باشد. اکثریت مصاحبه شوندگان به افزایش سن دانشجویان در زمان فارغ التحصیلی به عنوان مشکل اصلی طرح اشاره نمودند. عدم وجود استادان و مدرسین با نگرش علوم پایه به عنوان مشکل دیگر طرح توسط تقریباً نیمی از آنان مطرح شد. نتیجه گیری: دلیل اصلی تغییر مقطع پذیرش در دانشگاه هایی که این سابقه را دارند، پذیرش دانشجویان با بلوغ فکری بیشتر بوده، در حالی که موارد مطرح شده در ایران، ارتقای علوم پایه پزشکی، تقویت ارتباط علوم پایه و علوم بالینی، انتخاب آگاهانه تر رشته پزشکی و نیز امکان گزینش دانشجویان با خصوصیات فرا شناختی مناسب است.